Pozwy zbiorowe niszczą ?model sukcesu Szwajcarii?
Na początku 2020 r. Rada Federalna usunęła instrumenty tzw. zbiorowej ochrony prawnej z planowanej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego. Chodziło o często wysuwane pozwy zbiorowe, które niewątpliwie przyniosłyby realne korzyści konsumentom. Ale są też wady, bo nie bez powodu szwajcarski system prawny nazywany jest udanym modelem. Odrębny projekt ustawy o pozwach zbiorowych ma zostać przedstawiony do końca 2021 roku.
Na początku grudnia 2020 r. Federalna Komisja ds. Konsumentów zaprosiła do dyskusji na temat pozwów zbiorowych. Chodziło o ich znaczenie i sensowność, albo o to, czy coś takiego w ogóle istnieje. Ponadto należy w toku wyjaśnić, czy należy stworzyć ogólnokrajową regulację. Biznes nie jest zbyt pozytywnie nastawiony do tej sprawy iw przeszłości regularnie sprzeciwiał się takim propozycjom. Cieszyła się, że z nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego usunięto dochodzenie roszczeń zbiorowych.
Jednak teraz jest już jasne, że Rada Federalna ma stworzyć do końca tego roku osobną ustawę, która dotyczy pozwów zbiorowych. Jednak biznes nadal odrzuca wprowadzenie takich instrumentów iz dużym prawdopodobieństwem będzie się temu stanowczo sprzeciwiał.
Tylko dobrobyt bez pozwów zbiorowych?
Krytycy pozwów zbiorowych są zdania, że Szwajcaria doszła do udanego modelu tylko dlatego, że nie było zbiorowej ochrony prawnej. Dobrobyt kraju zawdzięcza funkcjonującej gospodarce, bez której nie byłoby miejsc pracy, infrastruktury i zabezpieczenia społecznego. Wymagane jest zatem, aby nic nie zmieniać w dotychczasowym modelu sukcesu, aby móc go utrzymać. Wyważone ustawodawstwo, które odnosi się również do prawa procesowego, jest jego częścią dla krytyków. Mówi się nawet o ?obrazach wroga? i „zniekształceń”, jeśli chodzi o pozwy zbiorowe. Błędem jest zatem zmienianie prawa tylko dlatego, że kilka szwajcarskich firm zachowuje się niewłaściwie. Środek prawny przeciwko tym czarnym owcom gospodarki już istnieje i nie ma powodu, aby go zmieniać. Ponieważ: Szwajcaria ma również prawo karne korporacyjne, które nie jest powszechne w innych krajach. Ponadto należy wziąć pod uwagę prawo nadzorcze, które ma na celu z góry zapobiegać skargom. Ponadto należy wspomnieć o systemie ombudsman, dzięki któremu wiele sporów można załatwić profesjonalnie, niedrogo i przede wszystkim szybko. Teraz odpowiedzialni z biznesu pytają: czy naprawdę z tego wszystkiego trzeba zrezygnować, bo zbiorowa ochrona prawna ma być zintegrowana?
Konsumenci dyktują warunki
Jednak to nie sama ekonomia decyduje o obowiązującym prawie, zazwyczaj przewagę mają konsumenci. Często mają już znacznie więcej praw, niż są świadomi. Firmy potrzebują dobrej reputacji, aby nadal się rozwijać lub przede wszystkim móc to robić. Firmy czerpią swoją reputację od konsumentów ? jeśli odmówią dobrej reputacji, w przyszłości będzie źle dla firmy. Niektóre branże są również dobrze zorganizowane pod względem samoregulacji. Konsumenci stosują ogromną dźwignię i mogą upublicznić niewłaściwe postępowanie firm. Przykładem tego są różne platformy internetowe, na których możliwa jest wycena firmy. W niektórych przypadkach nawet ważniejsza jest ochrona firm niż konsumentów, a z czysto prawnego punktu widzenia platformy te nie zawsze są w idealnej pozycji.
Wniosek: Zbiorowa ochrona prawna jako miecz obosieczny
Z jednej strony konsumenci domagają się coraz większej liczby praw i możliwości egzekwowania tych praw. Z drugiej strony są firmy, które czują się zagrożone postulatem zbiorowego systemu prawnego, który daje możliwość pozwów zbiorowych. Te ostatnie zakładają, że konsumenci mają już wystarczającą dźwignię, aby kierować firmami w pożądanym kierunku. Sprawy takie jak afera z emisjami VW, w której poszkodowanych zostało tak wielu konsumentów i nie otrzymano żadnych odszkodowań, prawdopodobnie zadecydują o wniesieniu pozwu zbiorowego. W tym przypadku możliwość pozwu zbiorowego doprowadziłaby do większej sprawiedliwości dla konsumentów. W związku z tym należy rozumieć obie strony i zrozumiałe jest zarówno żądanie, jak i odrzucenie zbiorowej ochrony prawnej.
